February 16, 2013
ΕΛΕΝΗ ΣΤΑΣΙΝΟΥ: «Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΞΙΩΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ… ΔΕΝ ΘΕΛΩ Η ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΝΑ ΣΤΕΓΝΩΣΕΙ…. ΓΙ ΑΥΤΟ ΘΕΤΩ ΤΗΝ ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ ΥΠΟ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ» 0
OI AΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ TYPOLOGOS.COM
ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥΣ
ΕΛΕΝΗ ΣΤΑΣΙΝΟΥ: «Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΞΙΩΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ… ΔΕΝ ΘΕΛΩ Η ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΝΑ ΣΤΕΓΝΩΣΕΙ…. ΓΙ ΑΥΤΟ ΘΕΤΩ ΤΗΝ ΚΑΤΑΞΙΩΣΗ ΥΠΟ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ»
Συνέντευξη στη Βένη Παπαδημητρίου,
e-mail: veni_veni_veni@yahoo.gr
Τη γυναίκα υμνεί κι όταν στο έργο της,
στη γραφή της, έσκυψαν με ευλάβεια ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της
Περούτζια και υπεύθυνος της «Insulaeuropea», Carlo Pulsoni , αλλά και ο
Ελληνιστής, Donato Loscalzo, τότε τα δικά μου λόγια «φαντάζουν» φτωχά, για την καταξιωμένη συγγραφέα και ποιήτρια, Ελένη Στασινού.
Το βιβλίο της κ. Στασινού με τίτλο «Η
Γυναίκα των Δελφών», ξεχώρισε ανάμεσα σε άλλα πονήματα γυναικών
συγγραφέων απ’ όλη την Ευρώπη. Βρέθηκε, μάλιστα, στα οκτώ πρώτα, κατά
τη διάρκεια της Έκθεσης Βιβλίου «Umbria libri 2011».
Η δράση και οι δημιουργίες της σπουδαίας
αυτής συγγραφέως αποτελούν τιμή για την Ελλάδα, καθώς και τιμή για
την Λογοτεχνία. Δεν γνωρίζω κατά το πόσο προβλήθηκε το θέμα αυτό στον
Τύπο ή στους λογοτεχνικούς κύκλους, σίγουρα – όμως- ήταν άξιο προβολής
και επισήμανσης.
Οι παλαιοί εκδότες γνωρίζουν την Ελένη
Στασινού και ως ποιήτρια και ως συγγραφέα. Γνωρίζουν πολύ καλά την αξία
της γραφής της. Ορισμένοι μάλιστα, κρατούν ως «κόρη οφθαλμού» τις
ποιητικές συλλογές της!
Τα βιβλία της – όπως αναφέραμε- έχουν
θέμα την Γυναίκα. Διότι, όπως η ίδια λέει: «Σε όλα τα βιβλία μου
παρέχω στις γυναίκες μου, την δυνατότητα να ανακαλύψουν την δύναμη τους,
ώστε αν επιθυμήσουν να καταφέρουν να ανασκευάσουν την ιστορία τους ή
και την Ιστορία του κόσμου».
Παρά την καταξίωση, που γνώρισε στη
συγγραφική της πορεία. παραμένει η Ελένη Στασινού μια σεμνή και
διακριτική παρουσία. Δεν φωνασκεί για την αξία της , αλλά σκύβει, γράφει
και ξαναγράφει … Με την ιδιαίτερη , την ξεχωριστή γραφή της.
Ανεβαίνοντας πιο ψηλά στις συνειδήσεις εκείνων που ξέρουν να ξεχωρίζουν…
Έχει ακόμη πολλά να προσφέρει στην
Ελληνική Λογοτεχνία. «Θα γράφω όσο ζω», ήταν η απάντηση στην ερώτησή μου
αν θα διαβάσουμε και άλλα βιβλία της .. Φαντάστηκα το βλέμμα της. Τα
ξεχωριστά, ιδιαίτερα μάτια της, που σε διαπερνούν σαν ηλεκτροφόρα ιόντα.
Εκεί στο βάθος του πράσινου χρώματος, υπάρχει μια ιδιαίτερη λάμψη..
Για όσους δεν γνώρισαν την Ελένη
Στασινού, αλλά και όσοι την γνωρίζετε, περιηγηθείτε με τούτη εδώ τη
συνομιλία στον κόσμο της, ώστε να μάθετε περισσότερα- ίσως- για
εκείνη. Θα σας δοθεί και το ερέθισμα να διαβάσετε ποιήματά της.
Μια όμορφη συνέντευξη με μια Ελένη Στασινού περισσότερο μεστή, ειλικρινής, παθιασμένη, δυναμική, ολοκληρωμένη..
Ποίηση ή λογοτεχνία ήταν η αρχή για σένα;
«Εν αρχή ήν ο λόγος. Μεστός,
περιεκτικός, σύντομος κοφτός. Υπάρχει μια σκέψη μου, πως η πρώτη
επικοινωνία του ανθρώπου θα μπορούσε να είναι ποίηση. Μια ποιητική
έκφραση που συμπληρωνόταν από τις κινήσεις και τις ανάγκες του σώματος,
τις ανάγκες και τις δονήσεις μυαλού και ψυχής, μέσα στο καδράρισμα μιας
φύσης που με τα θαυμαστά της φαινόμενα προκαλούσε στα πλάσματα, ήχους,
φθόγγους και φθογγήματα, και αργότερα λέξεις που δοκίμαζαν την ισχύ
τους σε ένα ελεύθερο πεδίο δράσης, μαζί με τα συναισθήματα απορίας και
δέους. Ποίηση λοιπόν»..
Πως άρχισες να γράφεις;Τι σε ώθησε;
«Στον χώρο μου υπήρχε πολύ ένταση.
Φτώχεια – δημιουργία, φτώχεια – χιούμορ, φτώχεια – συζήτηση, φτώχεια –
πολιτική, φτώχεια –συγκρούσεις, φτώχεια – ελπίδα. Η tabula rasa κάθε
στιγμή χαρασσόταν. Η παιδική φωνή δεν είχε δύναμη να επισκιάσει τους
ήχους του ενθουσιώδους αυτού περίγυρου. Έτσι σαν μου έδωσαν η πήρα το
πρώτο μολύβι ήταν ευκολότερο να ζωγραφίσω η να γράψω όσα ένοιωθα, από
το να περιμένω να ακουστώ σε έναν κόσμο που ο μικρότερος ήταν δέκα
χρόνια μεγαλύτερος μου και οι κλίμακες των ήχων τους, απείρως
δυνατότερες από τις δικές μου.»
Την περίοδο εκείνη που έγραψες ποίηση για πρώτη φορά, πουλούσε η ποίηση; Γιατί σήμερα, δεν πουλάει..
«Κάποτε γνωρίζουμε πως ήταν αποκλειστικά
«ελιτίστικο χόμπυ». Αργότερα «πούλησε» κάτω από ορισμένες δύσκολες
συνθήκες. Τότε ήταν που ο στίχος ερμήνευε δύσκολες καταστάσεις, είχε
πρωταγωνιστή τον άνθρωπο, ο οποίος όμως πάλευε για Όραμα! Έτσι τον
προσέγγισε μέσα από τις ανάγκες του.
Το όχημα με το οποίο έφτασε η ποίηση
στον απλό άνθρωπο, ήταν η μελοποίηση της. Και είδαμε μια γενιά ολόκληρη
να γνωρίζεται μαζί της και να την κατέχει. Γαλουχώντας, όμως, τις
νέες γενιές με άλλα (;) πρότυπα, και δημιουργώντας ένα περιβάλλον, όπου
το κάθε τι έχει οικονομικό αντίκρισμα, επόμενο ήταν η Ποίηση, (που
ουδεμία σχέση έχει με οφέλη οικονομικά) να παραγκωνιστεί και να ξαναμπεί
στα αζήτητα».
Μέχρι και το βιβλίο σου “Η
Γυναίκα των Δελφών”, προηγήθηκε άλλο – άλλα- βιβλία; Αν ναι, ποιό είναι
αυτό, τι περιέχει ως θέμα; – Προχωρώντας στο δρόμο της συγγραφής, ποια
ήταν τα βιβλία ή τα ποιήματα που εξέδωσες;
«Οι ποιητικές συλλογές: «Οδύνες της μετάλλαξης» ( εκδόσεις Δίφρος, 1991) και «Πιο Πέρα» ( εκδόσεις Ergo, 1998)
Τα μυθιστορήματα: «Η κουμπάρα η Μαργαρίτα» ( εκδόσεις Μπουκουμάνη, 1997).
«Απόδραση προς το φως» ( εκδόσεις, Πύρινος Κόσμος, 1999)
«Ο Στέφανος του ελαιώνα» (εκδόσεις Όμβρος, 2000),
«H Aγία πόρνη της καρδιάς του» (Εμπειρία Εκδοτική, 2002),
«H Αυτοκρατορία των δήθεν» (Εμπειρία Εκδοτική, 2003),
«Οντισιόν» (Εμπειρία Εκδοτική, 2004),
ενώ συμμετέχω στο συλλογικό: «Το λιμάνι της ζωής μου» (Εμπειρία Εκδοτική, 2007).
«Νύχτες Υποταγής» ( εκδόσεις Άγκυρα 2009)
Και η «Γυναίκα των Δελφών») 2011
Όλα έχουν θέμα την Γυναίκα. Γυναίκες
που αγνοούν την δύναμη τους. Γυναίκες που αγάπησαν, παραχώρησαν,
πίστεψαν, αλλά μέσα από την βία που ασκήθηκε επάνω στο σώμα η στην ψυχή
τους, μέσα στην οικογένεια, την κοινωνία με τους θεσμούς της, οργίστηκε,
σκέφτηκε, εξανέστη και στασίασε. Σε όλα τα βιβλία μου παρέχω στις
γυναίκες μου, την δυνατότητα να ανακαλύψουν την δύναμη τους, ώστε αν
επιθυμήσουν καταφέρουν να ανασκευάσουν την ιστορία τους, η και την
Ιστορία του κόσμου».
Η Γυναίκα των Δελφών, βραβεύτηκε.. Πες μου γι αυτή τη βράβευση, για το θέμα της , και αν .. επιβραβεύτηκε από αναγνώστες..
«Η Έκθεση Βιβλίου «Umbria libri 2011»,
που διεξήχθη στην Περούτζια από τις 10 έως και τις 13 Νοεμβρίου του
2011 έχει μία ιδιαιτερότητα που την κάνει να ξεχωρίζει από τις άλλες του
είδους της.
Είναι ο δεσμός της τοπικής εκδοτικής
παραγωγής με εκείνη της εθνικής και της διεθνούς. Το 2011 ήταν το 16°
έτος της διεξαγωγής της έκθεσης και ο τίτλος της ήταν: «Ήταν μια φορά η
Γυναίκα».
Στο εσωτερικό αυτής της έκθεσης διοργανώθηκαν διάφορες εκδηλώσεις όπως αυτή της “Insulaeuropea” (www.insulaeuropea.eu).
Αυτό το μέρος της οργάνωσης το διαχειρίζεται μία ομάδα ανθρώπων των
γραμμάτων διαφόρων επιστημονικών τομέων (ιστορικοί, φιλόλογοι,
μελετητές της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας) και βιβλιόφιλοι από διάφορα
Ευρωπαϊκά κράτη.
Όλα αυτά τα άτομα τα ενώνει η αγάπη για
τα Ευρωπαϊκά θέματα, αλλά και η θέληση να δημιουργηθούν πρωτοβουλίες,
οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής
πολιτιστικής ταυτότητας.
Με κριτήριο το θέμα της «Γυναίκας»
εξελέγησαν έργα 8 συγγραφέων γυναικών από όλες της χώρες της Ευρώπης.
Είχα την τύχη να συμπεριληφθώ.
Εκεί – λοιπόν- κατά την διάρκεια των
εκδηλώσεων ήταν η απογείωση της ψυχής, σαν να ένοιωθες πως το έργο σου
να το αγγίζουν με ευλάβεια άτομα σαν τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της
Περούτζια και υπεύθυνο της «Insulaeuropea», Carlo Pulsoni και τον
Ελληνιστή, Donato Loscalzo.
Όμως υπήρχε και η επιστροφή. Και εκεί
παίζει ρόλο ο χαρακτήρας. Σε μένα, λοιπόν, δεν υπήρχε επίγευση πίκρας,
όσο κι αν αρκετοί προσπάθησαν να μειώσουν το γεγονός.
Η κάθε διάκριση έχει την αξία που εσύ
της δίνεις. Σημασία τεράστια έχει πως εξ αιτίας της ευκαιρίας αυτής
γνωρίστηκα με τρεις από τους ανθρώπους που μπήκαν δια παντός στην καρδιά
μου. Τον Φώτη τον Κατσιμπούρη, (τον συγγραφέα του «Σκιοφύλακα» του
«Όρκου» και του «Ανάμεσα σε δυο Αγγέλους»). Με την Άννα την Δρακοπούλου,
γυναίκα που κάνει σπουδαία δουλειά στον τομέα των Πολιτιστικών στην
Ιταλία. Και τον καθηγητή Ελληνιστή στο Πανεπιστήμιο της Περούτζα τον Donato Loscalzo.
Όσον αφορά για την αναγνωστική
επιβράβευση…. αν πιστέψω αυτό που μου είχε πει η εκδότρια μου πως τέτοια
βιβλία, μαθαίνονται μέσα στον χρόνο, θα πρέπει να είμαι ευχαριστημένη.
Διότι και τώρα ενάμισι χρόνο μετά,
υπάρχουν άνθρωποι που το ανακαλύπτουν ή τους το συστήνουν και μου
γράφουν όμορφα πράγματα. Κάποτε μου λέγανε: «Πέσε πιο κάτω».
Μεγαλύτερη ύβρις από αυτή δεν έχω
εισπράξει. Κάνουμε αγώνα να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα και υπάρχει κόσμος
που σου συστήνει να αλλοιώσεις την γλώσσα, να προδώσεις τα νοήματα,
ώστε να γίνεις ευπώλητο.
Μα εγώ τον μόνο σκοπό και στόχο που έχω
στην ζωή είναι να υπηρετήσω την γλώσσα μου με τα άπειρα και πανέμορφα
νοήματα της. Φιλί προδοσίας δεν θα δώσω στην ύπαρξη μου. Γιατί η
συγγραφή αυτό είναι για μένα».
Τι είναι η συγγραφή για σένα; –
Περιμένοντας το επόμενο βιβλίο σου, παρατήρησα πως … σε παιδεύει η
ηρωίδα και την παιδεύεις και εσύ. Άρα, ένα βιβλίο, χρειάζεται τον χρόνο
του για να βγει.. Δεν είσαι της… παραγωγής, αλλά της ποιότητας.. Πως
βλέπεις τους συγγραφείς που γράφουν πολλά βιβλία, το ένα πίσω από το
άλλο;
«Στο τι είναι η συγγραφή για μένα
απάντησα πιο πάνω. Όσο για την παραγωγή… .ο καθείς με τα πιστεύω, τις
ικανότητες, τους στόχους, τα μέσα του και το τι επιθυμεί να επενδύσει
στο πόνημα του. Άλλος εργάζεται σε αυτό, άλλος δουλεύει με αυτό.
Άλλος χαίρεται και άλλος υποφέρει. Άλλος
μετρά την επιτυχία με αναγνωσιμότητα, και άλλος με το αν αναγνωστούν σε
αίθουσες πανεπιστημίων. Άλλος θέλει να ξεκουράσει, άλλος να
προβληματίσει ή να κινητοποιήσει.
Άλλος πληρώνεται ώστε να αποχαυνώσει τον
αναγνώστη, και άλλος μένει νηστικός για να χτυπήσει καμπάνες έγερσης
πνευματικής. Κι ανάμεσα στα δυο ακραία παραδείγματα, πλειάδα υπομορφών
….. Καθείς κατά την διάνοιαν του, λοιπόν»
Πως βλέπεις γενικά τους συγγραφείς
και τους ποιητές σήμερα.. αξίζουν όλοι; υπάρχουν καβαλημένα καλάμια; Σε
ρωτώ, γιατί γνωρίζω πως είσαι σκληρή στην κριτική σου, αλλά αληθινή.
Δεν χαρίζεις κάστανα. και καλώς κάνεις.
«Θεωρώ πως υπάρχουν καλοί και σοβαροί
εργάτες του λόγου. Αυτοί δεν μας απασχολούν – δυστυχώς – όσο θα έπρεπε.
Και τι εννοώ. Πως χάνουμε πολύ χρόνο μελετώντας τις συμπεριφορές
ανθρώπων, οι οποίοι δεν θα είναι αυτοί που θα γράψουν την ιστορία στον
χώρο της λογοτεχνίας.
Σε προσωπικό επίπεδο, κάθε φορά μπαίνω
στον χώρο με την ματιά του ανθρώπου που αγαπά πολύ τον άνθρωπο, πονάει
γι’ αυτόν και ελπίζει στο μέλλον της κοινωνίας και της τέχνης, μέσω
αυτού.
Εν συνεχεία αν μέσα στον χρόνο επισημάνω
στοιχεία που δεν συνάδουν με τα μέτρα μου ως ανθρώπου η ως αναγνώστη,
απομακρύνομαι σε απόσταση ασφαλείας. Από εκεί ως παρατηρητή πλέον
μπορούν να μου γεννηθούν διάφορα συναισθήματα. Συνήθως είναι ένα
συμπαθητικό συναίσθημα. Θα το έλεγα συμπόνια. Νοιώθοντας το, κατανοώ,
δικαιολογώ, συγχωρώ.
Αν παραμείνει έτσι, καλώς. Υπάρχει,
όμως, πιθανότητα να εξελιχθεί σε οίκτο. Δεν μου αρέσει να νοιώθω οίκτο
για τους ανθρώπους. Θα ήθελα να έχουν εσωτερική μεγαλοπρέπεια (πες το
παλληκαριά) ώστε να δέχονται τις αρνήσεις με σοφία.
Θα ήθελα να μάχονται, να προσπαθούν να
αλλάξουν τα πράγματα προς την κατεύθυνση που ονειρεύονται, μα όχι με
μέσα ποταπά. Νοιώθω οίκτο γιατί θεωρώ πως έχουν αξιολογήσει τον χρόνο
και την ίδια την ζωή με λάθος μέτρα και σταθμά.
Θα έλεγα πως χάνουν πολύτιμο χρόνο που
θα μπορούσαν να διέθεταν στην σπουδή του αντικειμένου που επέλεξαν να
υπηρετήσουν. Έχεις δίκιο. Δεν θα είμαι αυτή που θα κολακέψω μια τέτοια
στάση ζωής-γραφής.
Η συγγραφή δεν θεωρώ πως είναι το
αράδιασμα προσωπικών μόνο εμπειριών στο χαρτί, απνευστί. Μα και έτσι να
βγει σαν αρχή, ο γράφων οφείλει να το περάσει από πολλών ειδών έλεγχο.
Γραμματολογικό, υφολογικό, νοηματικό, έλεγχο, χρόνου, έλεγχο σκοπού,
αφού πρωτίστως έχει αναρωτηθεί σε τι κοινό απευθύνεται, και τι ακριβώς
επιδιώκει γράφοντας.
Το νέο σου βιβλίο, πότε θα είναι έτοιμο;
«Σαν κάθε βιβλίο, έτσι κι αυτό, ενώ
πιστεύω πως κυριαρχώ επάνω του, με παίζει σκληρά παιχνίδια καθ’ οδόν.
Από εξουσία γίνομαι ικέτης . Μήνες τώρα προσπαθώ να δώσω ένα τέλος, που
ήδη μέσα στο μυαλό μου υπάρχει σαν ιδέα. Και δεν μπορώ.
Έχουν όλοι οι ήρωες στασιάσει απαιτώντας
μονόπλευρη ο καθένας δικαίωση, ώστε με έχουν εξουθενώσει. Κάποτε
σκέφτομαι να τους σκοτώσω όλους να τελειώνω με την αχαριστία τους. Μα με
πείθουν πως εγώ είμαι η αχάριστη που αφού έπαιξα, ωφελήθηκα, διασώθηκα,
επιμορφώθηκα, κάνοντας διατριβή στις ζωές τους, τώρα δεν αποδίδω σε
όλους τα εύσημα. Δεν γνωρίζω πότε θα τελειώσει. Θα μπορούσε να είναι μια
εβδομάδα θα μπορούσε να τραβήξει και κάποιους μήνες».
Μπορούμε να έχουμε μια.. γεύση από την πλοκή του;
«Πρόκειται για μια ιστορία που
εκτυλίσσεται στις μέρες των Σικελικών απεργιών στο Παλέρμο. Όπου και
εμπλέκονται πολιτικά πάθη, διεκδικήσεις, ιδεολογίες και ο μέγας Έρως.
Το θέμα ουσιαστικά είναι το πώς η α-πολιτική έφηβη θα ενηλικιωθεί στη
ΝΕΑ ΓΥΝΑΙΚΑ του αιώνα μέσα από την γνωριμία της με τον έρωτα δυο ανδρών
και μιας γυναίκας και την επαφή τους με τις τόσο διαφορετικές ζωές
τους, ώστε να αρχίσει να αποκτά ταυτότητα και συνείδηση.
Τιμής ένεκεν, δίνω λόγο και στα θύματα
των Σικελικών αγώνων, αγώνες που περιγράφοντας τους, δεν κρύβω πως
αναρωτήθηκα τι περισσότερο διέθεταν από τους λαούς του σημερινού κόσμου
και κατάφεραν τέτοιον ηρωικό ξεσηκωμό!
Κι εκεί καθώς και παντού τώρα στην εποχή
μας, το ίδιο πρόβλημα υπήρχε, όπως και υπάρχει.. Η ανισότητα στην
κατανομή των αγαθών. Η ηρωίδα μου θα βρεθεί σε αυτές τις έκρυθμες
καταστάσεις και θα νοιώσει σαν πουλί που ξαφνικά γνώρισε την ελευθερία»
Πόσο εύκολο είναι να εκδόσεις
σήμερα ένα βιβλίο; -Πως βλέπεις την αυτοέκδοση; Θα επιβιώσει το βιβλίο
μέσα σε αυτή την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα;
«Η αυτό-έκδοση μοιάζει με την έλλειψη
ελπίδας και μου δείχνει το πρόσωπο της απελπισίας του νέου ανθρώπου. Μου
δείχνει τα σπάραγμα απέναντι στο ψηλό τείχος που σηκώνουν οι εκδοτικοί
οίκοι. Δεν ξέρω αν είναι καλό η κακό.
Ποτέ δεν είναι το ένα η το άλλο.
Υπάρχουν ίσως κάποιοι ιδεαλιστές νέοι εκδότες(;) μα το’ χω νομίζω
ξαναπεί οι περισσότεροι είναι σαν τα κίτρινα μαγαζιά αγοράς χρυσού.
Επενδύουν στην απελπισία. Όμως, αν μέσα απ’ όλα αυτά διασωθούν μέσω
αυτής της κίνησης, κάποιες ψυχές, η και κάποιες πέννες σοβαρές, αυτό και
μόνο θα με κάνει να πω «ΈΣΤΩ»».
Πως βλέπεις την φορολογία που επέβαλε ως μέτρο – με το μπλοκάκι- η κυβέρνηση στους συγγραφείς;
«Ο πολιτισμός είναι ο μεγάλος εχθρός του
κυβερνήτη. Αυτός καθιστά τον άνθρωπο σκέψη και διανόηση και ορθή
βούληση. Η ορθή βούληση είναι ο τρόμος τους. Γιατί οι δοσοληψίες ουσιών
γίνονταν θαρρείτε γύρω από τα ανώτατα πνευματικά ιδρύματα;
Είναι ο πόλεμος, που γίνεται να μη
σηκώσουμε τον ήλιο ψηλότερα. Θεωρώ πως όλοι αυτοί οι κύριοι που
επικαλούνται την σωτήρια διακυβέρνηση της χώρας, θα έπρεπε πριν
πολιτευθούν να σπουδάσουν κλασσικές επιστήμες.
Με τεχνοκράτες που μειώνουν τις δαπάνες
του πολιτισμού τι καλό να βγει, άλλο από ένα παθητικό κοινό που θα
διαβάζει για να ξεχαστεί; Να ξεχάσει ποιος είναι, τι θέλει, τι πρέπει
να κάνει. Να ξεχάσει ποιος θα άξιζε να γίνει, και τι θα έπρεπε να κάνει
γι αυτό. Το μπλοκάκι είναι μια εκτέλεση από τις πολλές απανωτές
εκτελέσεις, που υφίσταται ο χώρος».
Γράφεις ακόμη ποίηση; Θα μπορούσαμε να έχουμε κάποια ποιήματά σου, να τα απολαύσουμε;
«Ο στόχος μου έχω αποφασίσει να είναι
ένας και μοναδικός. Στο μεσοδιάστημα δυο μυθιστορημάτων γράφω ποίηση.
Υπάρχει περίπτωση να γράψω κάτι μόνο λόγω κάποιου βίαιου γεγονότος. Σας
παραθέτω μερικά από την πραγματική μας ζωή….
Αγόρια από άχυρο
Μη βγεις
Μη βγεις
έξω υπάρχει μια παραίσθηση
έχει γεμίσει η αγορά αγόρια
άγουρα
κακοβύζαχτα
από καλάμι ή άχυρο
κακοβύζαχτα
από καλάμι ή άχυρο
δε ξέρω να σου πω
Δεν έχουν αίμα
σάρκα ή οστά
δεν περπατούν
σ’ οργή οχούνται
και συνθήματα
τόσο που λέω
σ’ έναν άνεμο
ιδέες, ρόπαλα, στολές
νότες συρριστικές
θα εκπνεύσουν.
Μη βγεις
μη βγεις
σου φέρνει δάκρυα
τόση οργή
σε αχυρένια αγόρια.
Οι φοβισμένοι κρύβονται σε όνειρα
Υλικό ονείρων
μ’ αρέσει να συλλέγω
σ’ ανθρώπινες χωματερές
Νάχουν κάπου να κρύβονται
οι φοβισμένοι μου….
Η απουσία σήμερα
δεν είναι εδώ.
Άπαντες ψήφισαν
με γέλιο κι αστειότητες
τον εξοστρακισμό της.
Ύστερα ήρθαν τα κοινωνικά
τα σκάνδαλα
οι αναλύσεις
σαλάγισαν σιωπηρά επίσης
τους απολογισμούς
και πόσον κόστιζε
ο θάνατος σε δόσεις.
Μα για την απουσία
χώρος ουδείς.
Σαν βγήκαν μόνοι
-έκαστος είς-
στον τοίχο τον απέναντι
υπομονετικά την είδαν
να τους αναμένει.
Αργά κι αθόρυβα την φόρεσαν
-έκαστος εις-
να μη φανεί στους άλλους
πως τόσα λόγια βαρυσήμαντα
κι ανεμελιά
και ευθυμία
ανίκανα εστάθηκαν
να τους ενδύσουν….
Έπαψε νάναι ο Θάνατος αυτός που ήταν!
Έπαψε νάναι ο Θάνατος
αυτός που ήταν!
Των ορυχείων τις στοές
αλάσπωτος προσπέρασε
Η σκόνη και η έλλειψη
δεν κατακάτσαν στον μανδύα του
Κι οι πόλεμοι των θρησκειών
στα μάτια του εφάντασαν
με οπωρώνες
που δικασμένοι στου νερού την τιμωρία
τον μιμούνταν.
Πλήρης σιωπής διέσχισε
ηλεκτρισμένα σύννεφα
ο θάνατος
κι αδερφοφάδες έθαψε
σε περιφρόνηση
Ασύστατος κι ανώνυμος
μοιραίους έρωτες
ανάγκες
απορίες
κι ιδέες πεισιθάνατες
απορίες
κι ιδέες πεισιθάνατες
διέσχισε.
Έτσι απλός και καθαρός και ήσυχος
βάρος απόκτησε σπουδαίο
και μια ταυτότητα ιδιαίτερη
εκεί
στων πεζοδρόμων
στων πεζοδρόμων
τους πολύχρωμους καταυλισμούς.
Κι έγινε δράση καθημερινή
σύνεσης και επιείκειας
ο θάνατος.
Με πάντα μια νεροποντή μετά
να φέρνει τύψεις
στην γκρίζα πόλη…..
Ποια είναι η Ελένη Στασινού, πέρα από τη συγγραφή; Πως περνάς την ημέρα σου;
«Δεν θα ισχυριστώ πως είμαι μια
συνηθισμένη γυναίκα. Το πάθος μου είναι αυτό που προσπαθώ να ελέγξω και
που σαν δεν γράφω, βγαίνει με χίλιους τρόπους. Μπορώ να γκρεμίζω, να
χτίζω, να φτιάχνω γύψινα, μικροέπιπλα, να καίω φαγητά, να ράβω, να κάμνω
κοσμήματα, τα τρέχω στους δρόμους βρέχοντας.
Μπορώ να σπάζω πιάτα, να χορεύω σαν
δερβίσης από μανία, να βρίζω, να λέω ανέκδοτα, να γελάω πολύ. Μπορώ να
ακούω. Να κάνω υπομονή. Να διαγράφω προδότες. Να υπερασπίζομαι το
δίκαιο. Μπορώ να πεθαίνω από αγάπη. Αυτή είμαι. Ένα καζάνι που βράζει
μαγικά συστατικά, επικίνδυνα. Η δικλείδα ασφαλείας είναι η συγγραφή».
Συμπαρίστασαι σε αρκετούς
συγγραφείς, καθώς δηλώνεις το παρόν στις παρουσιάσεις των βιβλίων τους..
Αυτό σε γεμίζει, σε κάνει να νοιώθεις όμορφα; -προσφέρεις απλόχερα
αγάπη και κατανόηση στους ανθρώπους που γνωρίζεις έστω και λίγο;; ή
είσαι συγκρατημένη εδώ στο φέις;; Παίρνεις αγάπη από εκεί, που δίνεις;
άσχετα αν δεν ζητάς αντάλλαγμα..
«Συνήθως είμαι κοντά στα πρώτα βήματα
καθενός. Αν θεωρήσουμε πως και η συγγραφή χωρίζεται σε ηλικίες, παιδική –
εφηβική – νεανική – ώριμη θέλω να επιδοκιμάζω τις προσπάθειες του
πρώτου σταδίου.
Δεν έχω χρόνο να διαθέσω παρακολουθώντας
την εξέλιξη αυτή κατά πόδας. Ούτε θα έχω την ευκαιρία να απολαύσω τους
καρπούς της ωριμότητας αυτών των παιδιών. Έχω –όμως- τον χρόνο να
ασχοληθώ με τους καρπούς της ωριμότητας αυτών που ονομάζουμε κλασσικούς.
Αυτοί είναι και το κλειδί που ανοίγει
μέσα μου πόρτες, απ’ όπου οφείλω να περάσω ως άτομο και ως γράφουσα. Όσο
για το θέμα της προσφοράς, ισχύει και στην τράπεζα των συναισθημάτων ο
αιώνιος νόμος της αγοράς. Ό,τι έχει ο καθείς καταθέτει.
Προσωπικά καταθέτω, χωρίς να τοκίζω. Άρα
δεν περιμένω επιστροφή. Άρα δεν χάνω και ποτέ. Πρώτον, διότι το
κεφάλαιο της αγάπης είναι ανεξάντλητο και δεύτερον όταν μου επιστρέφεται
αγάπη, είναι ένα απρόσμενο δώρο και άρα διπλά πολύτιμο».
Αλήθεια, πως βλέπεις τη ζωή μας στο φέις; Έγινε αφορμή να γνωριστούμε, όμως.. έχει και πολλά αρνητικά…
«Το φέις μοιάζει με ένας χάρτης όπου
χιλιάδες χώρες, με διαφορετικό πλούτο μέσα από ανταλλαγές και θεμιτό ή
αθέμιτο ανταγωνισμό προσπαθούν να επιβιώσουν. Πολλές φορές οι πλέον
μικροσκοπικές, λόγω της μειωμένης τους αυτοεκτίμησης επιθυμούν να
επιδειχτούν με κάθε τρόπο και μέσον.
Τότε είναι που συμβαίνουν τα μεγάλα
λάθη. Διότι, αν δεν αντιληφθούν πως θα πρέπει να προχωρήσουν χωρίς
μιμήσεις, συγκρίσεις, η επικρίσεις στον δρόμο αυτό, αν δεν αντιληφθούν
την οφειλή τους για κατάθεση ψυχής και σώματος στον σκοπό τους, θα
μετέρχονται την χρήση «μέσων» και επικοινωνιακών «τρυκ», τεχνασμάτων και
.…ψευδών ισολογισμών (αριθμοί επανεκδόσεων π.χ)… προς δημιουργία
εντυπώσεων ….
Τότε είναι που σε αυτό το σημείο, γεννιέται ο οίκτος που αναφέραμε και αφορά στην ανθρώπινη απελπισία και στα σωστικά του μέσα.
Και είναι φυσικό και αναμενόμενο κάποια
στιγμή στην «παιδιάστικη φιλαυτία» να δώσω την ματιά «χωρίς βλέμμα». Δεν
έχω τον χρόνο και την διάθεση να αλλάξω καθεστώτα στην γεωγραφία του
χώρου.
Πρώτο μου μέλημα είναι η ζωή μου να έχει
την επάρκεια που θεωρώ πως της αξίζει. Και γι αυτό κανένας δεν θα
μπορέσει να με παρασύρει από τον στόχο μου, που είναι να μην κάνω πράξη,
να μην πω λέξη που θα πρέπει κατόπιν να μετανιώνω γι αυτήν.
Προσωπικά πάντως είμαι τυχερή. Ακριβώς
επειδή δεν περιμένω τίποτε, μου δωρίζονται αγάπες ακριβές (πως μπήκες
εσύ στην ζωή μου). Σχέσεις σοβαρές. Αλληλεπιδράσεις νοητικές. Σχέσεις
που με κάνουν να θέλω να ανακαλύψω τον καλύτερο μου εαυτό, η και να τον
φτάσω.
Φιλία. Μεγάλη λέξη.. Έχεις φίλους; Πιστεύεις πως υπάρχει ακόμη, αγνή άδολη φιλία;
«Έχω φίλους. Είναι οι θησαυροί μου. Δεν
έχω από αυτούς και την γραφή κάτι άλλο. Άρα τα έχω όλα. Έχω αγάπη,
συμπαράσταση, πίστη, γενναιοδωρία, ψυχική ώθηση. Έχω συγκατάβαση –μα-
και κριτική. Έχω αγκαλιά αλλά και παρατήρηση. Έχω επίπληξη –μα- και
επιδοκιμασία».
Νοιώθεις μοναξιά; – Αν όχι, την επιδιώκεις;
«Συνήθως νοιώθω γεμάτη. Γιατί υπάρχουν
και κάποιες στιγμές αβυσσαίες. Εκείνες κατά τις οποίες πιστεύεις πως δεν
υπάρχουν πρόσωπα, γνώσεις, μέθοδοι, συμβουλές, ικανές να σε διασώσουν.
Οι μεγαλύτερες στιγμές ερημιάς που έχω βιώσει πάντα είχαν να κάνουν με
θάνατο αγαπημένου.
Την μοναξιά δεν την επιδιώκω, μα με
συντροφεύει μια παραγωγική μοναχικότητα όσο διαρκεί η γραφή ενός
βιβλίου. Στα ενδιάμεσα κενά και το μετά διάστημα… αφηνιάζω με τους
τρόπους που προείπα»
Είσαι καταξιωμένη συγγραφέας και δεν περιμένεις αναγνώριση από κανέναν.. Πως αισθάνεσαι γι αυτό;
«Η αίσθηση της καταξίωσης είναι μια
ωραία ψευδαίσθηση . Ενώ σε κάνει να πιστεύεις πως έχεις αναμετρηθεί με
τον θάνατο και τον έχεις νικήσει κατά κάποιον τρόπο, ύπουλα μπορεί να σε
οδηγήσει σε ψυχικό θάνατο.
Δεν θέλω η ψυχή μου να στεγνώσει. Γι αυτό θέτω την καταξίωση υπό αμφισβήτηση.
Εκείνο που επιδιώκω είναι να γίνω μια
άξια εργάτρια του λόγου. Να μάθω την γλώσσα μου στο βάθος και το εύρος
που διαθέτει, ώστε να αποκτήσω (αν είναι κάτι τέτοιο δυνατόν) κάποια
ελάχιστη εξουσία επάνω της.
Θέλω το κάθε γραπτό μου να μην αρκείται
και να μην εξαντλείται σε περιγραφικές απλές δυνατότητες. Μα να προχωρεί
μέχρι το βάθος της ανθρώπινης ψυχής και με τέτοιον τρόπο, ώστε να
παρέχει την δυνατότητα να αντέξει σε κάθε είδους έλεγχο (υφολογικό,
δομικό, ερμηνευτικό κλπ) και να βγαίνει επαρκές. Τότε ναι θα νοιώθω
καλά».
Να
περιμένουμε κι άλλα βιβλία από σένα; Θα συνεχίσεις να γράφεις γιατί
έχεις μέσα σου πολλά να δώσεις, δεν θα πρέπει να σταματήσεις.
«Για όσο ζω».
Αυτοβιογραφίας ανάγνωσμα
Γεννήθηκα στην Πάτρα το 1948. Παιδί
εργατών. Πολυμελής οικογένεια. Λατρεία μεταξύ των μελών. Σεβασμός και
ελευθερία προσωπικότητας. Ποτέ δεν σήκωναν χέρι. Ποτέ δεν αμφισβητούσαν,
όταν μιλούσε κάποιος. Πάντα έλεγαν πως ο καθένας μας ήταν ταγμένος να
κάνει πράγματα καλά. Σπούδασα στο Πάντειο και μεταπτυχιακά στο
Management.
©Typologos.com 2013